ಚೆನಾಬ್ ಸೇತುವೆ: ಹಿಮಾಲಯದ ಎದೆಗೆ ಭಾರತದ ಉಕ್ಕಿನ ಸಹಿ! ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ಬೆಸೆದ ಜಗತ್ತಿನ ಅಚ್ಚರಿ

ದಶಕಗಳ ಕನಸು, ಸಾವಿರಾರು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಬೆವರು, ನೂರಾರು ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಅಚಲ ಸಂಕಲ್ಪ... ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇಂದು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಿಯಾಸಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ದುರ್ಗಮ ಪರ್ವತಗಳ ನಡುವೆ, ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧವಾಗಿ ಹರಿಯುವ ಚೆನಾಬ್ ನದಿಯ ಮೇಲೆ, ಜಗತ್ತೇ ಬೆರಗಾಗುವಂತೆ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿರುವ "ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ರೈಲ್ವೆ ಸೇತುವೆ"ಯನ್ನು ಲೋಕಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಐಫೆಲ್ ಟವರ್‌ಗಿಂತಲೂ ಎತ್ತರವಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ಈ ಉಕ್ಕಿನ ಕಮಾನು ಸೇತುವೆಯು, ಕೇವಲ ಒಂದು ಸಂಪರ್ಕದ ಸಾಧನವಲ್ಲ, ಇದು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಬೆಸೆಯುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾವೈಕ್ಯತೆಯ ವಿಜಯಸ್ತಂಭವಾಗಿದೆ.

ಹಿನ್ನೆಲೆ ಮತ್ತು ದಶಕಗಳ ಕನಸು

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರದಿಂದಲೂ ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯನ್ನು ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ರೈಲ್ವೆ ಜಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಒಂದು ಬಹುದೊಡ್ಡ ಕನಸಾಗಿತ್ತು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ, 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ 'ಉಧಂಪುರ-ಶ್ರೀನಗರ-ಬಾರಾಮುಲ್ಲಾ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ' (Udhampur-Srinagar-Baramulla Rail Link - USBRL) ಎಂಬ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಯೋಜನೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. 2002ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಇದನ್ನು 'ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆ' ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಈ 272 ಕಿ.ಮೀ. ಉದ್ದದ ಯೋಜನೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ, ಸವಾಲಿನ ಮತ್ತು ಮಹತ್ವದ ಭಾಗವೇ ಚೆನಾಬ್ ನದಿಗೆ ಸೇತುವೆ ನಿರ್ಮಿಸುವುದಾಗಿತ್ತು.

ನಿರ್ಮಾಣದ ಹಾದಿ ಮತ್ತು ಎದುರಾದ ಸವಾಲುಗಳು

ಈ ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ಮಾನವನ ಸಂಕಲ್ಪ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪರೀಕ್ಷೆಯಾಗಿತ್ತು.

• ದುರ್ಗಮ ಭೂಪ್ರದೇಶ: ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಕೀರ್ಣ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಹಿಮಾಲಯದ ಪರ್ವತಗಳನ್ನು ಕೊರೆದು, ಕಣಿವೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಸುಲಭವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
• ಹವಾಮಾನ: ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ -20°C ವರೆಗೆ ಇಳಿಯುವ ಚಳಿ, ಬೇಸಿಗೆಯ ಬಿಸಿಲು ಮತ್ತು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಮಳೆ-ಗಾಳಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ನಿರಂತರ ಅಡ್ಡಿಯೊಡ್ಡುತ್ತಿದ್ದವು.
• ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಸ್ಥಿರತೆ: ಭೂಕಂಪನ ಪೀಡಿತ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳು ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕುವಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿದ್ದವು.
• ಭದ್ರತೆ: ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ಆತಂಕದ ನಡುವೆಯೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಇತ್ತು.

ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸವಾಲುಗಳ ನಡುವೆಯೂ, 2004ರಲ್ಲಿ ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು ಆರಂಭವಾದವು. ಸುರಕ್ಷತಾ ಕಾರಣಗಳಿಂದ 2008ರಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಸುಧಾರಿತ ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ 2017ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಮಗಾರಿಯು ತೀವ್ರಗೊಂಡು, ಅಂತಿಮವಾಗಿ 2022ರಲ್ಲಿ ಸೇತುವೆಯು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡು, ಜೂನ್ 6, 2025 ರಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರಿಂದ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಗೊಂಡಿತು.

ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು

ಚೆನಾಬ್ ಸೇತುವೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವೂ ಒಂದು ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ವಿಸ್ಮಯ.

• ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಸೇತುವೆ: ಚೆನಾಬ್ ನದಿಯ ಪಾತ್ರದಿಂದ ಸುಮಾರು 359 ಮೀಟರ್ (1,178 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಐಫೆಲ್ ಟವರ್‌ಗಿಂತ 35 ಮೀಟರ್ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ.
• ಉದ್ದ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸ: ಸೇತುವೆಯ ಒಟ್ಟು ಉದ್ದ 1,315 ಮೀಟರ್ (1.315 ಕಿ.ಮೀ). ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಉಕ್ಕಿನ ಕಮಾನು (Steel Arch) 467 ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಉದ್ದದ ಕಮಾನು ಸೇತುವೆಯಾಗಿದೆ.
• ಬಾಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯ: ಈ ಸೇತುವೆಯನ್ನು 120 ವರ್ಷಗಳ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಾರು 28,660 ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ಉಕ್ಕನ್ನು ಬಳಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರವಾದ ಭೂಕಂಪನ ವಲಯವಾದ 'ಸೀಸ್ಮಿಕ್ ವಲಯ V' (Seismic Zone V) ನಲ್ಲಿ 8.0 ತೀವ್ರತೆಯ ಭೂಕಂಪನವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.
• ಹವಾಮಾನ ನಿರೋಧಕತೆ: ಗಂಟೆಗೆ 266 ಕಿ.ಮೀ ವೇಗದ ಗಾಳಿಯನ್ನು ಸಹ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಭದ್ರತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಸೇತುವೆಯನ್ನು ಸ್ಫೋಟ ನಿರೋಧಕವಾಗಿ (Blast-proof) ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (DRDO) ಮತ್ತು ಐಐಟಿಗಳ ತಜ್ಞರ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ.
• ನಿರ್ಮಾಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು: ಈ ಬೃಹತ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೊಂಕಣ ರೈಲ್ವೆ ನಿಗಮದ (KRCL) ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ, ಅಫ್ಕಾನ್ಸ್ ಇನ್‌ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ (Afcons Infrastructure), ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯಾದ ಅಲ್ಟ್ರಾ ಕನ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್ ಮತ್ತು ವಿಎಸ್‌ಎಲ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಜಂಟಿ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಂಪರ್ಕ ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕ ಮಹತ್ವ

ಚೆನಾಬ್ ಸೇತುವೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕೇವಲ ಒಂದು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಇದು ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕವಾಗಿ (Strategically) ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.

• ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸಂಪರ್ಕ: ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಹಿಮಪಾತದಿಂದಾಗಿ ಜಮ್ಮು-ಶ್ರೀನಗರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟು, ಕಾಶ್ಮೀರ ಕಣಿವೆಯು ದೇಶದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ರೈಲ್ವೆ ಸೇತುವೆಯು ಈಗ ವರ್ಷದ ಎಲ್ಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಣಿವೆಗೆ ತಡೆರಹಿತ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರಯಾಣದ ಸಮಯ ಕಡಿತ: ಈ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದಿಂದ ಜಮ್ಮುವಿನ ಕತ್ರಾದಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಶ್ರೀನಗರದವರೆಗಿನ ಪ್ರಯಾಣದ ಸಮಯವು 6-8 ಗಂಟೆಗಳಿಂದ ಕೇವಲ 3-4 ಗಂಟೆಗಳಿಗೆ ಇಳಿಕೆಯಾಗಲಿದೆ.
• ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ: ಸೇಬು, ಕೇಸರಿ, ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳಂತಹ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ದೇಶದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸಾಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕಣಿವೆಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ಇದು ಸುಲಭ ಮತ್ತು ಅಗ್ಗದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ತೇಜನ ಸಿಗಲಿದೆ.
• ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನ: ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸವಿಯಲು ಬರುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬೆಳೆಯಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲಿದೆ.
• ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆ: ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ ಸೈನಿಕರು, ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಸಾಗಿಸಲು ಈ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವು ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕ್ಷಣ

ಚೆನಾಬ್ ಸೇತುವೆಯ ಲೋಕಾರ್ಪಣೆಯೊಂದಿಗೆ, ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯವರು ಕತ್ರಾದಿಂದ ಶ್ರೀನಗರಕ್ಕೆ ಸಂಚರಿಸುವ 'ವಂದೇ ಭಾರತ್' ರೈಲಿಗೂ ಹಸಿರು ನಿಶಾನೆ ತೋರಿದರು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಕೇಬಲ್ ಆಧಾರಿತ ರೈಲ್ವೆ ಸೇತುವೆಯಾದ 'ಅಂಜಿ ಖಾಡ್ ಸೇತುವೆ'ಯನ್ನು ಸಹ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಯುಎಸ್‌ಬಿಆರ್‌ಎಲ್ ಯೋಜನೆಯು ತನ್ನ ಪೂರ್ಣತೆಯತ್ತ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟಿದೆ.

ಹರಿಯುವ ಚೆನಾಬ್ ನದಿಯ ಮೇಲೆ ಎದೆಯುಬ್ಬಿಸಿ ನಿಂತಿರುವ ಈ ಉಕ್ಕಿನ ಸೇತುವೆಯು, ಕೇವಲ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲ; ಇದು ಭಾರತದ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ, ಸಂಕಲ್ಪ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಕತ್ರಾ ಮತ್ತು ಬನಿಹಾಲ್ ಅನ್ನು ಬೆಸೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಹೃದಯವನ್ನು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯವರೆಗೆ ಇಡೀ ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಧನೆಯು "ನವ ಭಾರತ" ನಿರ್ಮಾಣದ ಪಯಣದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುವರ್ಣ ಮೈಲಿಗಲ್ಲು ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ.

ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಪುಟಗಳು

Chenab Rail Bridge

Anji Khad Bridge